تجارت با «کرونا»
محمد تربت‌زاده
«کرونا» همچنان داغ‌ترین سوژه فضای مجازی و رسانه‌ای دنیاست. مردم دنیا این روزها به شکل وحشتناکی از چشم‌بادامی‌ها می‌ترسند! این را می‌شود از فیلم‌هایی متوجه شد که فرار کردن مردم هنگام مواجهه با اهالی چین را نشان می‌هد. مردم این روزها آن‌قدر کرونا را به خودشان نزدیک می‌بینند که همه جوره خودشان را برای مواجهه با آن آماده کرده‌اند. همین الان اگر سری به فروشگاه‌های آنلاین بزنید، متوجه خواهید شد که تقریباً همه آن‌ها، ماسک‌های بهداشتی‌شان را تمام کرده‌اند! در این میان اخبار مختلف ورود چینی‌ها به ایران، جابه‌جایی اهالی این کشور توسط ایرلاین‌های ایرانی و تداوم پروازهای رفت و برگشت ایران به چین، روز به روز بیشتر در فضای مجازی سروصدا به راه می‌اندازد و به شایعات درباره این ویروس، بیشتر از پیش دامن می‌زند.
لغو خواهد شد
هفته گذشته و زمانی که تب ویروس کرونا در جهان بالا گرفته بود، سعید نمکی، وزیر بهداشت از تصمیم دولت برای توقف موقت پروازهای رفت و برگشت ایران به چین به دلیل نگرانی از ورود ویروس کرونا به کشورمان خبر داد. نمکی در این‌باره گفته بود: «در نشست اضطراری که با حضور معاون اول رئیس جمهور، وزیر راه، وزیر کشور، سخنگوی دولت، وزیر بهداشت و نمایندگانی از وزارت امور خارجه و گردشگری برگزار شد، تصمیم گرفته شد فعلاً پروازهای رفت و برگشت ایران به چین متوقف شود».
وزیر بهداشت البته اعلام کرده بود، دولت فکر دانشجویان گرفتار در شهر ووهان چین را هم کرده و پس از معاینه آن‌ها و اطمینان از سلامتی‌شان، تدابیری برای بازگشتشان به کشور در نظر گرفته است. آقای نمکی در این‌باره گفته بود: «در زمینه هموطنان عزیز ما در چین که مایل به بازگشت به کشور هستند تدابیری اندیشیده شد که با پروازهای فوق‌العاده به کشور برگردند، همچنین ۷۰ دانشجوی ایرانی که در ووهان چین گرفتارند و طبق گزارش دولت چین آلودگی ندارند، با همکاری وزارت خارجه و با مجوز دولت چین هفته آینده به کشور برمی‌گردند و پس از دو هفته قرنطینه، به آغوش خانواده‌هایشان برخواهند گشت».
همکاری ادامه دارد
خاطر جمعی‌مان از عدم ورود احتمالی مبتلایان به ویروس کرونا به کشور اما یک ساعت هم دوام نیاورد! دقیقاً یک ساعت پس از صحبت‌های وزیر بهداشت، یکی از هواپیماهای شرکت هواپیمایی ماهان به سمت یکی از شهرهای چین پرواز کرد! پس از آن‌هم «چانگ هوا» سفیر چین در کشورمان، با انتشار تصاویری از دیدارش با مدیرعامل شرکت هواپیمایی ماهان، به زبان فارسی در توییترش نوشت: «در دیدار با جناب آقای عرب‌نژاد، مدیرعامل محترم شرکت هواپیمایی ماهان، ایشان اعلام کردند تمایل دارند همکاری با چین را ادامه دهند».
انتقادهای تند و تیز از اقدام عجیب شرکت ماهان بلافاصله در فضای مجازی سروصدا به راه انداخت و کاربران از این شرکت هواپیمایی بابت منفعت طلبی‌اش انتقاد کردند. یکی از کاربران نوشته بود: «دولت رسماً گفته پرواز به چنین ممنوع! ولی یک خط هوایی راحت واسه خودش به پرواز ممنوعه ادامه میده». کاربر دیگری هم نوشته بود: «وزارت بهداشت به‌طور رسمی می‌گوید پروازهای چین-ایران باید متوقف شود، اما یک شرکت خصوصی برای منافع مالی‌اش به سفیر چین گفته پروازها ادامه پیدا می‌کند!»
شرکت هواپیماییِ خودمختار!
با وجود این انتقادها اما پروازهای ایران به چین حتی در روزهای بعد هم متوقف نشد و رسانه‌ها اعلام کردند در روزهای پنجشنبه و جمعه هفته گذشته، برخلاف قولی که وزیر بهداشت به رسانه‌ها و مردم داده است، چندین پرواز از ایران به چین صورت گرفته است. علاوه بر این موضوع، تصاویری هم از فرودگاه‌های کشور ترکیه در فضای مجازی منتشر شد که نشان می‌داد چینی‌هایی که به دلیل ممنوعیت‌های پروازی در جهان، هیچ پروازی برای بازگشت به کشورشان پیدا نکرده‌اند، پس از اطلاع از اینکه یک شرکت ایرانی هنوز به چین پرواز می‌کند، از سرتاسر دنیا به فرودگاه ترکیه آمده‌اند تا از طریق این ایرلاین ایرانی، به کشورشان برگردند! هرچند این خبر به طور رسمی توسط مسئولان تأیید نشد اما یک‌بار دیگر جو فضای مجازی را ملتهب کرد. کار حتی به جایی رسید که صدای نمایندگان مجلس هم درآمد. بهرام پارسایی، نماینده شیراز در مجلس شورای اسلامی در صفحه شخصی خود در توییتر نوشت: «برخلاف تصمیم دولت، همچنان شاهد ورود مسافر از چین به ایران و انتقال مسافران چینی از سایر فرودگاه‌های جهان، توسط ایرلاین‌های ایرانی هستیم. آیا سازمان هواپیمایی، خودمختار است و تابع دولت نیست؟ این سرپیچی و سوانح هوایی روزهای اخیر نشان می‌دهد حفظ مدیران نالایق، مهم‌تر از جان مردم است».
نمی‌توانستیم هواپیماها را در چین نگه داریم
روز جمعه، سعید نمکی یک‌بار دیگر به پروازهای رفت و برگشت ایران به چین واکنش نشان داد و در صفحه توییترش نوشت: «در نامه‌ای از آقای دکتر جهانگیری خواستم به وزارت خارجه و وزارت راه ابلاغ کند تا اطلاع ثانوی از ورود هرگونه مسافر از مبدأ چین به هر طریقی (هوایی، زمینی و دریایی) جلوگیری شود. همچنین تمام پایگاه‌های بهداشتی در تمام ورودی‌های کشور از آغاز شیوع کرونا در حال آماده باش کامل هستند».
مصوبه رسمی دولت در باره لغو تمامی پروازها به چین، سرانجام عصر روز جمعه صادر شد. در کمال تعجب اما صبح روز شنبه، ساعت ۴:۲۸ و ۵:۱۶، دو پرواز جدید از «شانگهای به ایران» و «گوانگ ژو به ایران» توسط هواپیمایی ماهان انجام شد! مدیر روابط عمومی شرکت شهر فرودگاهی امام(ره) همان زمان اعلام کرد: «این دو پرواز، آخرین پروازهای چین بود که انجام شد و دلیل آن هم این بود که شرکت هواپیمایی ماهان این پروازها را پیشتر به چین انجام داده بود و نمی‌توانستیم هواپیماها را در چین نگه داریم».
کیانوش جهانپور، رئیس مرکز اطلاع‌رسانی و روابط عمومی وزارت بهداشت هم درباره این موضوع گفت: «مصوبه دولت برای توقف پروازها عصر جمعه ابلاغ شده و نمی‌توان انتظار داشت بلافاصله این مصوبه از روز شنبه اجرا شود».
۳ پرواز جدید
روز یکشنبه یعنی ۴۸ ساعت پس از صدور دستور توقف پروازهای رفت و برگشت به چین از سوی معاون اول رئیس جمهور به وزارت راه و شهرسازی، اما سه پرواز جدید از چین وارد کشورمان شدند. پرواز شماره ۵۰۷۸ ماهان ساعت ۴:۳۰ از پکن به تهران، پرواز شماره ۵۰۷۶ ماهان ساعت ۴:۴۶ از شانگهای به تهران و پرواز شماره ۵۰۸۰ ماهان ساعت ۵:۱۹ از گوانگ ژو به تهران!
مسئولان واکنش خاصی به این پروازها نشان ندادند اما اگر مصاحبه کیانوش جهانپور را که روز شنبه در زمینه مصوبه لغو پروازهای رفت و برگشت ایران به چین، انجام شده بود را ملاک قرار دهیم، به این نتیجه می‌رسیم که تمام پروازهای مستقیم ایران به چین و برعکس، چه برای شرکت‌های ایرانی و چه چینی، از روز یکشنبه باید متوقف می‌شدند.
البته بعدها این ادعا در رسانه‌ها مطرح شد که پروازهای چین به ایران، با هدف بازگرداندن دانشجویان ایرانی و سایر هموطنانمان که در چین گرفتار شده بودند، صورت گرفته اما از آنجایی که وزیر بهداشت پیش از این اعلام کرده بود قرار است فقط ۷۰ دانشجوی ایرانی که در شهر ووهان هستند، با بالاترین سطح محافظت بهداشتی به کشور برگردند، هیچ جوره نمی‌شود پرواز عمومی سه هواپیما را مرتبط به بازگشت دانشجویان ایرانیِ گرفتار در ووهان دانست!
پروازهای غیرمستقیم ادامه دارد
در کنار تمام این مسائل بد نیست بدانید این حواشی فقط مربوط به پروازهای مستقیم رفت و برگشت ایران به چین است و پروازهای غیرمستقیم همچنان به قوت خود باقی است! کیانوش جهانپور، رئیس مرکز اطلاع‌رسانی و روابط عمومی وزارت بهداشت درباره پروازهای غیرمستقیم گفته است: «ممکن است برخی با ترانزیت یا از فرودگاه‌های دیگر پس از سفر به چین به ایران سفر کنند که مراقبت برای افرادی که مهر خروج از چین در ۱۴ روز گذشته در پاسپورتشان باشد، انجام می‌شود. در مورد پروازهای غیرمستقیم از چین نمی‌توانیم کاری کنیم و اگر بخواهیم این پروازها را لغو کنیم گویی خود را تحریم کرده‌ایم. البته برای پروازهای غیرمستقیم مراقبت‌های مرزی با دقت در فرودگاه‌ها انجام می‌شود به خصوص برای افرادی که مهر خروج چین در پاسپورت آن‌ها باشد، مراقبت‌ها جدی‌تر است».
سکوت مسئولان
حالا شایعه‌ها در فضای مجازی بیشتر از روزهای گذشته بالا گرفته و چپ و راست اخباری از تداوم پروازهای رفت و برگشت ایران به چین و ورود بیماران مبتلا به کرونا به کشورمان، به گوش می‌رسد. اخباری که نه می‌شود روی صحت و سقمشان حساب باز کرد و نه می‌توان چشم بسته از کنارشان رد شد. خبرگزاری ایسنا هم روز گذشته در این‌باره اعلام کرد پروازها بین دو کشور همچنان برقرار است. البته ایسنا به نقل از سخنگوی سازمان هواپیمایی در توضیح علت برقراری این پروازها نوشته است: «پروازهای ایران به چین در حالت تعلیق است و پروازهای احتمالی به این کشور با هماهنگی با وزارت بهداشت برای انتقال ایرانیان مقیم چین و چینی‌هایی که در ایران هستند، انجام می‌شود».
ادعایی که فضای مجازی را بیشتر از گذشته ملتهب کرده و حالا کاربران فضای مجازی از سخنگوی سازمان هواپیمایی می‌پرسند اگر برقراری پرواز عادی بین ایران و چین خطری ندارد، چرا وزارت بهداشت دانشجویان را از طریق پرواز عادی به کشور برنگردانده و هفته گذشته اعلام کرده دانشجویان ایرانی از طریق پرواز اختصاصی و تحت حفاظت شدید بهداشتی، به ایران منتقل خواهند شد و این دانشجویان پس از دو هفته قرنطینه مجوز ورود به کشور را می‌گیرند؟
از آن طرف روزنامه شرق هم اعلام کرده است روزانه حدود ۱۰۰ مسافر مستعد به کرونا وارد کشور می‌شوند. تمام این مسائل را که بگذارید در کنار شایعات مجازی مثل برگزاری تور گردشگری برای چینی‌ها و حضور اهالی چین در تهران، به این نتیجه خواهید رسید که سکوت مسئولان در زمینه این شایعه‌ها و همچنین پروازهای عجیب و غریب، روز به روز بیشتر به نگرانی‌های مردم دامن می‌زند و گذشته از آن فضا را هم برای سوءاستفاده رسانه‌های آن‌طرف آبی فراهم می‌کند. با وجود این اما انگار قرار نیست پیش از بیخ پیدا کردن ماجرا، مسئولان دلیل سرپیچی شرکت‌های هواپیمایی از مصوبه دولت، آن هم به بهانه بازگرداندن دانشجویان ایرانی به کشور را برای مردم روشن کنند.
نظر شما